اصول و قواعد پاراگراف بندی /2

پاراگراف را برخی به نوعی مقاله دانسته اند با همان قواعد نوشتن گذشته از نقد چنین شباهتی این اهمیت پاراگراف نویسی را نشان میدهد.در درس گذشته به مقدمات پاراگراف بندی پرداختیم و اکنون به نحوه نگارش آن خواهیم پرداخت.

  گونه های پاراگراف:
  بندها بر اساس ترتیب قرار گرفتن جمله ها، به شکل های گوناگون تقسیم می شوند مهمترین شکل آن ترتیبی است که دارای انواع مختلف ذیل است:
 1-زمانی؛ یعنی به ترتیب وقوع رخدادها: مانند شرح مراحل آزمایش، وقایع تاریخی، کارهای روزانه و یا در داستان و فیلمنامه این شکل قابل استفاده است.
 2-مکانی؛ یعنی بر حسب جهت های جغرافیایی: شمال به جنوب- شرق به غرب- بالا به پایین و برعکس و چپ به راست و برعکس و امثال آن.
 3-ترتیب های تجزیه تحلیلی؛ استقرایی(جزء به کل)، قیاسی (کل به جز) علت و معلولی، توصیفی، شباهت و تفاوت
4-مرتب کردن به اشکال گوناگون ساده و مرکب
 5-برجسب ضرب آهنگ های آرام و پرشتاب
 6-بر جسب اهمیت یعنی سرعت تغییرات
  برخی کلمات و عبارات جزئیات بند را ، به سادگی، منظم می کنند و هر کدام به جنبه یا ابعاد معینی از موضوع اشاره و تاکید دارند و آن ها را پررنگ یا برجسته می سازند، و در عوض اهمیت و موقعیت عناصر و بخش های دیگر را کم تر می سازند.

   واژه های ترتیبی چون اولا ، ثانیا، و غیره یا اول، دوم، سوم و امثال آن، یا شکل های دیگری که با واژه یا عدد یا سایر نمادهای صوتی و یا تصویری(در رسانه های دیداری و شنیداری) مطرح می شوند، نشانه هایی راهنمایی کننده اند که با علامت گذاری مسیر، مخاطب را گام به گام به سمت هدف موردنظر هدایت می کنند تا آسان تر و سریع تر با نویسنده ، و سایر سازندگان اثر ارتباط برقرار نمایند، با یکدیگر هم اندیشی کنند و دغدغه های یکدیگر را دریابند.
  با این حال ، باید به یادداشته باشیم؛ که پاراگراف ممکن است، دارای شکل و ترتیب زمانی ، مکانی و یا اهمیتی نیز باشد. 
  در هر مقاله یا مطلب رسانه ای، وقتی از یک موضوع به موضوع دیگری می پردازید، لازم است به سرسطر بعدی رفته و این سطر را با نیم سانت تورفتگی نسبت به سطر قبلی شروع کنیدو البته درست از محل تورفتگی سایر پاراگراف های بالایی و بدین ترتیب یک پاراگراف تشکیل دهید.تعداد سطرها و اندازه پاراگراف بسته به موضوع و محتوا (چنانچه قبلا گفتیم) متفاوت است.
انواع پاراگرافها
بر اساس کارکردهای پاراگراف، چهار نوع را می توان نام برد:
+پاراگراف مقدماتی
+تشریحی
+اتصالی یا انتقالی
+نتیجه گیری کننده
*نکته: تمامی نوشته ها هر چهار نوع پاراگراف را ندارند.

  نویسنده در بند یا بندهای مقدماتی به آنچه در طول مقاله یا مطلب رسانه ای خود، خواهد گفت و نیز اهداف و ضرورتهای موضوع، طرح مساله و ایجاد انگیزه می پردازد و در واقع در این مرحله خواننده را آماده خواندن می کند. 

  در بندهای میانی که تشریحی و انتقالی است؛ به اصل موضوع با تشریح زوایای مختلف آن پرداخته و در بند یا بندهای پایانی جمع بندی، ارائه راه حل، بیان مشکلات و موانع موضوع و پاسخ به مقدمه صورت می پذیرد.
  بندهای نتیجه گیری برای پایان دادن به نوشته ها به کار می روند و بر اهمیت اندیشه اصلی تاکید می کند . یک بند نتیجه گیری کننده ممکن است خلاصه ای کوتاه باشدیا پرسشی را مطرح سازد. البته این بند مثل بند مقدماتی در نوشته های کوتاه جایی ندارد و مورد نیاز هم نیستد.

  نظم و آراستگی بندها و ترتیب قرار گرفتن آنها نشانه اعتبار آن است وباعث می شود پیام روشن تر و آسان تر در ذهن جاگرفته و قابلیت جذب مخاطب را افزایش می دهد.
چگونه پاراگراف بنویسیم؟
 پاراگراف نویسی یکی از اصول نویسندگی است. در یک پاراگراف موضوع مورد نظر گام به گام مطرح می شود. موضوع در یک جمله اصلی بیان شده و سپس با جمله های تقویت کننده بسط می یابد و در جمله نهایی، اندیشه اصلی نتیجه گیری می شود. 

  هر پاراگراف بیش از یک جمله موضوعی، درباره مبحث اصلی ندارد. پاراگراف ها معمولا تک موضوعی اند. این جمله اصلی باید به روشنی به موضوع کل مقاله یا مطلب رسانه ای مربوط باشد و همه چیز در پاراگراف باید آن جمله اصلی را تقویت و تشریح کند. البته لازم نیست؛ این جمله اصلی حتما در ابتدای پاراگراف و اولین جمله باشد. 
  در پاراگراف جمله ها باید تا حدالامکان از نظر دستوری کامل، کوتاه، ساده و گویا و رساننده معنا، و در شکل پاراگرافی یک دست و با سایر اجرا متناسب باشد. جمله های هر بند به عنوان یک واحد منسجم باید که یک موضوع را انتقال دهدو این انسجام، یک دستی و وحدت در کل مطلب و در تمامی پاراگراف های باید حفظ شود تا در پایان خواننده به اصل موضوع، پی برده و قادر به درک و انتقال مطلب شود.
  یک آزمون مهم برای کسب اطمینان از وحدت و انسجام بند این است که در پایان هر بند به این دو پرسش پاسخ دهیم. 1-موضوع اصلی بند چیست؟ 2-آیا تمامی جمله ها با موضوع ارتباط دارد یا خیر؟  
  همانطور که گفتیم؛ پاراگراف معمولا با یک اندیشه یا ادعای کنترل کننده، آغاز می شود با توصیف و شرح بسط می یابد و با سندی معتبر تقویت می شود.
واژه های “رابط” یا “بازتابی”
  این واژه ها، جمله ها و عبارت ها؛ بسط دهنده های موضوعی یا ارجاع دهنده ها به موضوع های قبلی در پاراگراف های پیشین هستند؛ که مثلا می توان به این واژه ها اشاره کرد: برای مثال، با این همه، به علاوه، به هر حال، بدین ترتیب، بدین منظور ،بی تردید، بی شک و … تقویت و تایید جملات بسط دهنده می تواند امار و ارقام، مثل حادثه و رویداد، استدلال و مقایسه (مشابهت ها و تفاوت ها) باشد.

راههای ایجاد پیوند میان جمله ها درون پاراگراف:

1-پاراگراف را با جمله اصلی شروع کنید.
2-طرح سازمانی روشنی را برای پاراگراف به کار ببرید.
3-برای پیوند دادن جمله ها به موضوع اصلی پاراگراف از ضمیرها استفاده کنید.
4-برای حرکت از جمله ای به جمله دیگر، از کلمات انتقالی مانند، با این حال، به این ترتیب، به علاوه، سپس ، در نتیجه و امثال آنها بهره بگیرید.
5-کلمات اصلی را برای نشان دادن پیوند روشن میان جمله به کار ببرید.
6-جمله های پاراگراف تشریحی، تا حد امکان توصیفی و جذاب باشند.
7-واژه های مبهم و ناآشنا برای خواننده را توضیح دهید و تعریف کنید.
عبارات پیوندی بین پاراگراف ها
  در واقع هر پاراگراف در طول نوشته مثل دانه های تسبیح است، که هر کدام طرح کننده موضوعی است حال باید این دانه های تسبیح را با نخی در کنار یکدیگر جمع کنیم موارد ذیل نقش همین نخ را دارد که پاراگرافها را در کنار یکدیگر به هم مرتبط می کند.
1- اعداد (/1-/2-/3) و یا ((II,I,…
 2-(یاîیاP نشان ها (
3- عبارات: چنانچه گفتیم، همانطور که اشاره شد، شایان ذکر است، همچنانکه، همچنین، بدین ترتیب برای مثال و …
4- اعداد ترتیبی و حروف (اول یا اولین دوم یا دومین یا ثانیا)و….

کاربرد اطلاعات در پاراگراف
چگونه می توان اطلاعات مفید و موثر را در میان پاراگراف ها به جریان انداخت؟ برقرار کردن جریان مناسبی از اطلاعات در میان بندها نیازمند انتقال نرم و ملایم موضوع در میان پاراگراف هاست. این حرکت انتقالی را می توان با توجه به نکته های زیر انجام داد:
*ایجاد پیش نمایی از محتوا. در پاراگراف شروع یا آغاز و مقدماتی فهرستی از عنوان هایی را فهرست کنید که در پاراگراف های بعدی مورد بحث قرار می گیرند. این کار پیشرفت موضوعی را به طور طبیعی برای پاراگراف های بعدی را تشکیل می دهد.
* کلمات کلیدی را برای پیوند دادن جمله پایانی یک پاراگراف با جمله آغاز پاراگراف بعدی به کار بگیرید.
برای نشان دادن انتقال از یک مبحث به سرفصل بعدی، از نظام های عنوان گذاری و شماره گذاری بهره بگیرید.

جمله پایانی یا انتهایی باید این کارها را انجام دهد:
 +اندیشه اصلی پاراگراف را با استفاده از واژه هایی متفاوت بازگو کنند.
  +احساس نویسنده را درباره اندیشه و عنوان اصلی یادآوری کند.
+ در پایان پاراگراف ظاهر شود.

 منبع:http://sahebkhabar.ir