پژوهش مدرسه فاطمیه شهرستان صومعه سرا

نویسنده: دکتر احمد فرامرز قراملکی
طرح مسأله

این نوشتار، در صدد بیان اصول و فنون پژوهش است، مسأله اصلی در این مقام را چنین می توان تقریر کرد: مقاله های پژوهشی چه تمایز ساختاری با مقاله های ترویجی، اطلاع رسانی و آموزشی دارند. در تدوین مقاله های پژوهشی چه اصولی را باید رعایت کرد؟ پاسخ به این مسأله را با مقدمه ای فراگیر، در زمینه مراحل مختلف فرایند تحقیق ارائه می کنیم.

مراحل عملیاتی پژوهش

هر برنامه پژوهشی، به یک معنا، سه مرحله عمده دارد: طراحی، اجرا و گزارش.

1. مرحله طراحی

طراحی درست پروژه تحقیقاتی، تأثیر ژرفی در اثربخشی تحقیق دارد. در طرح تحقیقاتی باید مسأله تحقیق را تعریف و مسائل مندرج در آن و فرضیه های مربوط را با صورتبندی بیان کنیم، هدف و ضرورت تحقیق متمایز از فواید آن، پیشینه تحقیق، بودجه بندی زمان، بودجه بندی هزینه از سرفصل های عمده طرح تحقیقاتی اند.

2. مرحله اجرا

اجرای پروژه تحقیقاتی به صورت غالب، متضمن پنج گام اساسی است، موفقیت در هر گامی به موفقیت در گام پیشین وابسته است:
2.1 . تشکیل پرونده علمی: شناسایی اجمالی منابع و اسناد و جمع آوری آن ها نقشی مهم در تمرکز ذهنی محقق و صرفه جویی در زمان تحقیق دارد و بهره وری پژوهش را افزایش می دهد. امروزه، استفاده از کتابخانه های دیجیتالی تشکیل پرونده علمی را بسیار آسانیاب، سریع و غنی کرده است. برخی از موسسه های پژوهشی پیشرو، برای استفاده از شبکه کتابخانه های الکترونیکی تأسیس سیستم متمرکز کرده اند. استفاده از این شبکه ها، زمان تشکیل پرونده علمی را به میزان صد برابر کاهش می دهد.
2.2. نقادی منابع: مکرر یادآوری شده است که از هر منبعی نباید استفاه کرد. یکی از وظایف استاان راهنما، بیان این است که کدام مقاله یا کتاب را نخوانید. برخی از منابع با بهره وری تحقیق منافات دارند. بنابراین، گام دوم این است که منابع و اسناد شناسایی شده از حیث اصالت و اعتبار آن ها نقادی و سنجش شوند و منابع غیر معتبر و اسناد غیر اصیل حذف گردند. ملاک اصلالت و اعتبار، مسأله و فرضیه تحقیق است.
2.3. ترتیب تاریخی منابع: در مطالعات کتابخانه ای، رعایت ترتیب تاریخی منابع از گذشتگان به آیندگان، راهگشا است. بنابراین، منابع گزینش شده را به لحاظ تاریخی چنان مرتب کنید که قدیمی ترین منبع را ابتدا مطالعه کنید.
2.4. فیش برداری: چهارمین گام، گردآوری داده ها از منابع و اسناد است که در مطالعه کتابخانه ای به آن فیش برداری می گویند. در فیش برداری، سلیقه های فراوان وجود دارند. در انتخاب شیوه فیش برداری می توان به دو ملاک توجه کرد: افزایش تمرکز ذهنی محقق و کاهش زمان.
شیوه های فیش برداری مسأله محور هر دو ملاک را تأمین می کنند. اصل مسأله محوری تحقیق اقتضا می کند، محقق با داشتن مسأله، سراغ منابع برود و یافته های خود را در ذیل هر مسأله و به ترتیب تاریخی منابع، در یک برگ (یا برگ های پیوستی) فیش برداری کند.
2.5. پردازش اطلاعات: تجزیه و تحلیل اطلاعات، آزمون فرضیه و استنتاج نتایج تحقیق آخرین گام اجرای پروژه تحقیقاتی است. اصول و فنونی که تا کنون بررسی شده اند، ابزارهای این مرحله از پژوهشند.
3. مرحله گزارش
تدوین نتایج تحقیق و ارایه آن به محافل علمی از مهم ترین اقدام های محقق است. آنچه نزد دیگران سنجش و ارزیابی می شوند، گزارش تحقیق است. گزارش نتایج پژوهش، در جامه هایی چون پایان نامه، کتاب و مقاله پژوهشی انجام می گیرد. قسم سوم، رایج ترین نوع گزارش نویسی است، انتشار مقاله پژوهشی از شاخص های مهم مشارکت در تولید علم و در مقیاس جهانی است.
مقاله پژوهشی تمایز ساختاری با مقاله های آموزشی، ترویجی و اطلاع رسانی دارد؛ همکارانی که در امر مقدس آموزش ماهر و حرفه ای اند، غالباًً در مقام تدوین مقاله پژوهشی، ناهشیارانه جهت گیری آموزشی و ترویجی می یابند، مقاله آنان همان درش هایشان است که وجود کتبی یافته است. مقاله پژوهشی در مقام انتقال یافته های دیگران نیست، بلکه در مقام ارائه مستند و مستدل یافته علمی محقق است. نوآوری مقوم پژوهش و مقاله پژوهشی است. نویسنده مقاله پژوهشی هم به یافته جدید اشاره می کند و هم ادله، منابع و روش خود را ارائه می کند تا در معرض داوری و ارزیابی دانشمندان قرار گیرد. به همین دلیل، یکی از شاخص های پژوهشی بودن مقاله، تعداد ارجاعاتی است که محققان بعدی از سر تأیید و استفاده به آن مقاله می دهند.
با توجه به ساختار مقاله پژوهشی، تدوین چنین مقاله ای در هشت گام اساسی انجام می شود:
3.1. عنوان: ظریف ترین امر در هر مقاله پژوهشی، انتخاب عنوان آن است. طبقه بندی های مختلفی از عنوان ارایه شده اند (ر.ک: پوری سلطانی، اصطلاحنامه کتابداری، مدخل عنوان). به عنوان مثال، چکیده عنوان، عنانی است که نویسنده به نوشته خود می دهند و حکم خلاصه و یا چکیده مقاله را دارد. این عنوان بیش تر مبیّن موضوع نوشته است تا مطالب مندرج در آن؛ از این رو، راهنمایی برای محتوای مقاله نیست (همان)، عنوان محتوانما بر خلاف چکیده عنوان، به اندازه کافی نشان دهنده مباحث و مطالب محتوایی مقاله است، چنین عنوانی را در فهرست نویسی بیش تر به کار می برند.
در انتخاب عنوان مقاله، چند نکته مهم قابل توجه اند:
یک. عنوان را ناظر به مسائل انتخاب کنید. در مقاله های آموزشی و ترویجی معمولاً عنوان ناظر به موضوع است، اما در مقاله های پژوهشی، به دلیل اهمیت مسأله محوری، عنوان ناظر به مسأله است.
دو. اخذ پاسخ مسأله در عنوان، شایسته نیست. عنوان را باید نسبت به پاسخ بی طرف تعبیر کرد. فرض کنید کسی درباره مسأله تناقض در یک متن به تحقیق می پردازد و نتیجه، آن است که تناقض در این متن موهوم و پنداری است. چنین کسی نباید در عنوان تعبیر «تناقض موهوم» را اخذ کند، چنان که در عناوینی چون «دین یا توسعه» به دلیل ایهام (یا)، موضوع و پاسخ محقق اخذ شده است.
سه. عنوان باید رسا، بلیغ و فصیح باشد. در شرایط مساوی عنوان کوتاه بهتر است و در هر شرایطی از اخذ عنوان تکراری پرهیز کنید. به عنوان مثال، انتخاب عنوان «نردبان آسمان» با توجه به این که زرین کوب آن را برای کتاب به غارت رفته خود انتخاب کرده بود، برای تحقیقات دیگر، شایسته و مبتنی بر ذوق سلیم نیست.
چهار. عنوان باید از تعابیر احساسی و عاطفی عاری باشد. به کار بردن زبان دقیق در عنوان تحقیقاتی لازم است.
3.2. چکیده: غالب همکاران نوآشنا، در نوشتن چکیده با ابهام مواجه می شوند و به تفاوت چکیده و خلاصه توجه نمی کنند. چکیده در اصطلاح دانش اطلاع رسانی، به خلاصه ای از یک نوشته اطلاق می شود که شامل فشرده تمام مطالب مهم یا فشرده قسمت های ویژه یا فهرستی از محتوای آن نوشته باشد. چکیده را از جهاتی مختلف تقسیم بندی می کنند: مانند چکیده پدیدآور، تلگرافی، چکیده تمام نما، توصیفی، راهنما و سوگیرانه، مراد از چکیده در مقاله پژوهشی، چکیده پدیدآور است که توصیفی، بدون سوگیری و به عنوان چکیده تمام نما توصیفی نگاشته می شود.
چکیده نویس، در مقالات پژوهشی دو هدف عمده را دنبال می کند:
یک. کمک به خواننده تا ضرورت یا عدم ضرورت مطالعه تمام مقاله را دریابد و از همه مباحث مقاله (مسأله، نظریه های مختلف، ادله و روش و نتایج تحقیق)تصویری به دست آورد. این هدف از حیث توجه به حقوق خواننده در اخلاق پژوهش مهم است. چکیده مقاله باید به زبان صریح و توأم با صداقت، همه مقاله را نشان دهد.
دو. کمک به جست و جوکنندگان الکترونیکی برای دستیابی به چکیده پژوهش که در سایت منعکس است.
در نگارش چکیده چند نکته را توجه کنیم:
زبان و ادبیات چکیده، همان زبان مقاله است. هرگز زبان فهرست و گزارش از مقاله به کار نبرید.
همه مطالب مهم و اساسی مقاله و نتایج کیفی و کمی مندرج در آن را به اختصار نشان دهید. به یاد داشته باشیم که چکیده مقاله پژوهش، چکیده تمام نمای راهنما است و تدوین آن دشوار است.
از ذکر مثال، توضیح مفهومی و ذکر منابع در چکیده خودداری کنید. چکیده فقط نشانگر تصور شما از مسأله یا مسائل تحقیق، نظریات گوناگون، نظریه شما و ادله و روش تحقیق است. همچنین، چکیده فاقد ارزشیابی در محتوا است.
در الگوگیری از چکیده مقاله های پژوهشی محققان پیش کسوت و یا مجله هایی که از ویراستاران توانمند برخوردارند، استفاده کیند. شماره های اخیر مجله مقالات و بررسی ها قابل توصیه است.
3.3. کلید واژه: یا واژگان کلیدی. توجه به این که کلید واژه در واقع جانشین فهرست موضوعی مقاله و نمایه است، از این رو نقش نمایه را در جست و جوهای الکترونیکی و اینترنتی دارا است. تعداد کلید واژه ها در حدود شش یا هفت موردند و نشانگر مباحث مهم مقاله می باشند.
3.4. طرح مسأله: مقدمه مقاله را به طرح دقیق مسأله اختصاص می دهیم. فراموش نکنیم که «صورتبندی یک مسأله می تواند کل راه حل آن را بر ما آشکار سازد» (پوپر، اسطوره چهارچوب، ص 211)، در طرح مسأله ابتدا باید به تعریف مسأله تحقیق پرداخت، آنگاه با ابزارهای منطقی، آن را دقیقاً صورتبندی و شاکله آن را تدوین کرد. همچنین، بحث از ضرورت طرح این مسأله، پیشینه تحقیق، پیش فرض ها و روش حل مسأله را در مبحث طرح مسأله می توان آورد. طرح مسأله نقشی مهم در درمان حاشیه پردازی و انحراف از کانون اصلی مقاله دارد و رابطه خواننده و نویسنده را تسهیل و تصحیح می کند. برخی از مجلات پژوهشی، مانند مقالات و بررسی ها، طرح مسأله را الزامی تلقی می کنند. ترجیح آن است که هر مقاله ای تنها در پی حل یک مسأله باشد.
3.5. بدنه اصلی مقاله : بدنه اصلی مقاله، گزارش کامل از پژوهش است. اشاره به نظریات رقیب در حل مسأله، نقد مستند و مستدل آن ها، بیان نظریه مختار و دفاع از آن عمده ترین مباحث مقاله است. از هر گونه بحث مفصل در تحلیل پیشفرض ها، اختصار و ارجاع به اسناد اولیه الزامی است. ارجاع در متن به دلیل افزایش در تمرکز و کاهش در زمان، حقوق خاننده را بیشتر از سایر روش های ارجاع رعایت می کند و از این رو، اخلاقی تر است. بدنه اصلی مقاله غالباً در دو تراز سنجیده می شود: اعتبار منابع و کفایت ادله و صحت نتایج.
یادداشت هایی را که متضمن مباحث فرعی اند، می توان در پاورقی آورد. عده ای از مجلات پژوهشی، جایگاهی مستقل از ساختار مقاله را پس از بدنه اصلی به آن اختصاص می دهند.
3.6. نتیجه: حاصل پژوهش، بدون بیان ادله و شواهد، در پایان مقاله بیان می شد. نتیجه بر خلاف چکیده متضمن تعریف و بیان مسأله، ذکر ادله، اسناد و دیدگاه های رقیب نیست. نتیجه مقاله، صرفاً نشان می دهد که مطالعه نظام مند چه توآوری ای دارد.
3.7. تشکر: چنانچه، مطالعه شما توسط اشخاص یا سازمان هایی حمایت شده است. تشکر از آن ها را در این بخش می آورید.
3.8. منابع: مشخصات کتاب شناختی منابع تحقیق، باید در پایان مقاله بیان شوند. شیوه های مختلف در این امر وجود دارند. انتخاب شیوه، بستگی به روش ارجاع نویسی در بدنه اصلی مقاله دارد. نام مشهور نویسنده و مشخصات اسمی کامل وی، عنوان دقیق و کامل کتاب، نام مصحح، مترجم و ویراستار، محل نشر، ناشر، تاریخ نشر مشخصاتی اند که نباید فراموش گردند. برخی از مجلات منابع مقاله را با عنوان کتاب شناسی می آورند و برخی آن را متمایز ار کتابنامه اخذ می کنند.
منبع مقاله:www.hawzah.net

چگونگی نگارش یک مقدمه مناسب

مقدمه یکی از مهمترین بخش های یک مقاله علمی است که خوانند را از دنیا بیرون مقاله به دنیای درون مقاله می برد. در حقیقت مقدمه پاسخ به این سوال است که: ” چرا پژوهش انجام شده است “. بیشتر اوقات مقدمه سبب امتداد مطالعه مخاطبان می شود. ای جمله به این معنی است که، در صورتی که یک مقدمه فاقد اعتبار باشد و اصولا ضعیف جلوه داده شود، خواننده از ادامه خواندن آن مقاله خود داری می کند. براساس تحقیقات صورت گرفته، اكثر داوران در مجلات علمي تصميم خود را پيرامون  قبول يا رد مقاله در 15 دقيقه اول خواندن آن كه عمدتاً منطبق با مقدمه است مي‌گيرند. لیکن مقاله نویسان حرفه ای پيشنهاد مي‌كنند كه حداقل نصف زمان نوشتن مقاله، به نگارش مقدمه و نتيجه‌گيري اختصاص يابد.

ساختار و رفتار یک مقدمه

به طور کلی ساختار یک مقدمه به ترتیب زیر است:

- ارائه دیدگاه ها درباره موضاعات مختلف

- مرور کوتاه متون علمی

- بیان منطقی و غیر احساسی

- ترسیم هدف مطالعه

خط اول مقدمه

بدون شک اولین خط مقدمه، مهمترین بخش آن در نظر گرفته می شود. در جمله اول معمولا موضوع اصلی معرفی می شود .
نحوه سیر ارائه مطالب

سیر ارائه مطالب در یک مقدمه به این شیوه است که نویسنده ابتدا یک موضوع کلی را بحث می کند، سپس به موضوعات اختصاصی رو می آورد. به عبارت دیگر، سیر ارائه مطالب از عام به خاص صورت می پذیرد.

مهارت نوشتن یک مقدمه
لازم است نويسنده در مقدمه به خوبي تاكيد نمايد كه چگونه فرضيه را تهيه كرده است. در اين راستا نويسنده بايد به خوبي ارتباط مطالعات قبلي با تحقيق خود را روشن كند؛ چرا كه عدم توجه به اين نكته از شايعترين مشكلات موجود در بخش مقدمه است.
مراجع در مقدمه
نه آنقدر از مطالب كتب مرجع استفاده كنيد كه فرم كلي مقاله حالت عاميانه و بديهي به خود بگيرد و نه آنقدر اختصاصي بنويسيد كه براي عمده خوانندگان ابهام آفرين باشد.
حجم يك مقدمه خوب
معمولا  طول مقدمه حداكثر دو صفحه يا 6 / 1 كل مقاله است.

نکات پایانی یک مقدمه:

-        نتایج حاصل از مقاله را به هیچ وجه در مقدمه استفاده نکنید.

-        حتی الامکان از افعال معلوم استفاده کنید. البته از آوردن کلمه “من” به شدت پرهیز کنید.

-        از تکرار فراوان کلید واژه ها خود داری کنید.

-        در یک جمله، دو فعل شبیه هم را به کار نبرید.

-        جملاتتان حداکثر 20 کلمه باشد.

-        یادتان نرود که مقدمه برای مخاطبان است نه برای خودتان. پس با زبان آنها سخن بگویید.

-        برای نوشتن یک مقدمه خوب، بهترین راه، تمرین در جهت کسب مهارت است.

( https://www.researcheditor.ir)

روش نگارش يک مقاله علمي-پژوهشي

مقدمه

جهت نگارش يک مقاله علمي-پژوهشي و درج آن در مجلات معتبر داخلي يا ISI رعايت برخي نکات الزامي است. پژوهش علمي را با روش صحيح پژوهش مي شناسند و بخاطر داشته باشيد هميشه روش پژوهش از موضوع پژوهش مهمتر است. بهترين موضوع اگر با روش صحيح مورد پژوهش قرار نگيرد و با روش صحيح نگارش نشود فاقد هرگونه اعتبار و ارزش علمي است.

اصطلاحي به نام In The Bin در جوامع آکادميک رايج است که به معناي “بدرد سطل زباله مي خورد” است. اين اصطلاح به مقالاتي گفته مي شود که در آنها اصول پژوهش و نگارش علمي رعايت نشده است و به هنگام داوري بدون آنکه موضوع پژوهش مطالعه شود مستقيماً درون سطل زباله انداخته مي شود.

ويژگي هاي اصلي مقاله علمي-پژوهشي

اولين گام در تهيه يک مقاله علمي-پژوهشي انتخاب موضوعي است که چيزي به علم اضافه کند. يک پژوهشگر تازه کار ممکن است تصور کند يک موضوع با اهميت در زمينه مديريت مانند TQM يا CRM يا موارد ديگري از اين دست يک موضوع بسيار علمي و قابل توجه است. بنابراين مطالعات گسترده در اين زمينه و استفاده از چندين و چند منبع داخلي و خارج، تلخيص، مقايسه و ارزيابي و نتيجه گيري از اين منابع يک پژوهش کامل و جديد را شکل مي دهد اما اين بزرگترين اشتباهي است که براي نگارش يک مقاله علمي-پژوهشي بدان دچار مي شويد. انتخاب يک موضوع بزرگ و گسترده از عهده يک مقاله خارج است و انتخاب يک موضوع گسترده براي يک مقاله اشتباه است.

اشتباه بزرگ دوم اين است که به چنين مقالاتي Review گفته مي شود و فاقد ارزش علمي است. گردآوري آثار و نتايج مولفين ديگر و درکنار هم قرار دادن آنها مجموعا ادبيات پژوهش يک مقاله علمي-پژوهشي را تشکيل مي دهد. پس از انتخاب يک موضوع مناسب سپس بايد به گردآوري آثار و نتايج مولفين داخلي و خارجي در زمينه موضوع منتخب بپردازيد. به اين ترتيب ادبيات پژوهش شما شکل مي گيرد. مهمترين ويژگي و ارزش هر پژوهش علمي اتکاي آن بر اطلاعات دست اول است که در روند انجام پژوهش بدست مي آيد.

بخشهاي يک مقاله علمي-پژوهشي

• بخش اول: چکيده

صفحه اول به ترتيب شامل عنوان، نام مولف يا مولفين، چکيده و واژگان کليدي است.

عنوان را در خط اول درج کنيد. معمولاً عنوان را با يک فونت Bold و اندازه بزرگتر از ساير فونت هاي متن مي نويسند.

نام نويسنده را با يک پاورقي همراه کنيد. در پاورقي بايد آدرس الکترونيک نويسنده ذکر شود تا خوانندگان مقاله در صورت نياز بتوانند با نويسنده ارتباط برقرار کنند. نوشتن سمت يا ويژگيهاي بارز علمي نويسنده در پاورقي نيز مرسوم است.

چکيده يا Abstract در هشت تا ده خط که معمولا در دو پاراگراف تهيه مي شود بايد بيانگر سير کاملي از مقاله باشد.

واژکان کليدي يا KeyWords سه تا شش کلمه اصلي مورد استفاده در مقاله اصلي است و معمولا به صورت Italic نوشته مي شود.

• بخش دوم: مقدمه

بهتر است مقدمه در يک صفحه تهيه شود. در پاراگراف اول مقدمه ابتدا به شرح و بيان مساله پژوهش بپردازيد. در پاراگراف دوم اهيمت و ارزش موضوع را شرح دهيد. در پارارگراف سوم اهداف خود را توضيح دهيد. در نهايت در پاراگراف آخر توضيح دهيد خواننده در مقاله با چه موضوعاتي مواجه خواهد شد اما نتيجه گيري از مباحث به عمل نياوريد.

° ادبيات پژوهش

در اين بخش براساس مطالعات گذشته، مباني نظري پژوهش بيان مي شود. منظور از مباني نظري ارائه تعاريف و مفاهيم بکار رفته در پژوهش به صورت روشن است و بايد براساس مطالعات معتبر قبلي صورت گيرد. در بخش دوم ادبيات پژوهش به ارائه مطالعات مشابه که قبلاً توسط پژوهشگران ديگر صورت گرفته پرداخته مي شود. نظر به تاکيد جوامع علمي بر اطلاعات دست اول در حال حاضر بسيار مقاله ها از ارائه ادبيات پژوهش به صورت مستقل پرهيز مي کنند و تنها به ارائه کلياتي از پژوهش انجام گرفته پيشين در بخش مقدمه اکتفا مي شود.

• بخش سوم: روش تحقيق

در اين بخش نوع پژوهش براساس هدف و ماهيت معرفي مي شود. همچنين نحوه گردآوري داده ها بيان مي شود. معمولا پژوهش هاي علمي از روش هاي مطالعه ميداني و کتابخانه اي براي گردآوري داده ها و اطلاعات استفاده مي کنند. همينطور جامعه آماري و در صورت لزوم نمونه آماري معرفي مي شوند. سپس گزاره هاي پژوهش ( فرضيه ها يا سوالات ) ارائه مي گردد. همچنين آزمونهاي آماري مورد استفاده و نرم افزار تجزيه و تحليل داده ها نيز معرفي مي شود. به بحث مقدمه اي بر روش تحقيق رجوع کنيد.

• بخش چهارم: تجزيه و تحليل داده ها

در اين قسمت براساس داده هاي بدست آمده و با توجه به روشهاي آماري مناسب به تجزيه و تحليل داده ها و ازمون فرضيه هاي پژوهش پرداخته مي شود. معمولا براي افزايش دقت محاسبات نرم افزارهاي آماري مانند SPSS بکار گرفته مي شود. اين تحليل اساس يک پژوهش علمي است.

• بخش پنجم: خلاصه و نتيجه گيري

هر مقاله بايد بايد با خلاصه و نتيجه گيري دقيق و صحيحي از گامها و دستاوردهاي پژوهش همراه باشد. بعضي مواقع خلاصه را همراه با بيان محدوديت ها و پيشنهادهائي براي محققين ديگر همراه مي کنند.

• صفحه آخر: منابع و مآخذ

در نهايت بايد منابع و مآخذ مورد استفاده را به ترتيب براساس منابع فارسي و لاتين مرتب کنيد. هر مجله يا کنفرانس استاندارهاي خود را درنحوه درج منابع دارد. يک روش استانداررد براي درج منبع روش APA است. اين واژه مخفف عبارت American Psychological Association است که توسط انجمن روانشناسي آمريکا ارائه شد. براساس اين روش براي ارجاع يک بخش از متن به منبع آن از ( نام نويسنده، سال : شماره صفحه ) استفاده مي شود براي نمونه (حبيبي، 1389 : 56). سپس در صفحه فهرست منابع و مآخذ به روش زير عمل مي شود:

- اگر کتاب باشد: نام خانوادگي، نام (سال)، نام کتاب، محل نشر: ناشر

- اگر مقاله باشد: نام خانوادگي، نام (سال)، نام مقاله، نام نشريه، شماره نشريه، شماره صفحات

• پيوست ها و توضيحات

در صورت لزوم کارهاي آماري، پرسشنامه يا ساير توضيحات را مي توانيد در قالب پيوست ها به مقاله خود اضافه کنيد. اين کار ارزش علمي مقاله را بيشتر مي کند.

روش نگارش صحيح يک مقاله علمي

1-    اولين نکته در تهيه يک مقاله استفاده صحيح از نوع، اندازه و سبک Font يا قلمي است که نشريه يا کنفرانس مورد نظر ارائه کرده است.

2-    به هيچ وجه از فاعل اول شخص يا فعل اول شخص استفاده نکنيد. براي نمونه از جملاتي مانند “به نظر من” کاملا اجتناب کنيد. بيان جمله از سوي اول شخص تنها براي صاحبنظران و اساتيد بالارتبه قابل استفاده است.

3- در متن فارسي به هيچ وجه از واژگان لاتين استفاده نکنيد. اگر يک واژه لاتين کليدي استفاده شده بايد به صورت پاورقي در انتهاي صفحه زيرنويس شود. همچنين نام هاي خارجي مورد استفاده در متن بايد زيرنويس شوند تا خواننده در تلفظ آن نامها دچار ايراد نشود.

4- براي استفاده از علائم نگارشي مانند . ، : ؛ و ساير موارد دقت کنيد حتما اين علائم چسبيده به کلمه قبلي و يک خط فاصله يا Space با کلمه بعدي فاصله داشته باشند. براي نمونه به علامت گذاري در متن اين مقاله توجه کنيد.

5- استفاده از هرگونه کادر يا تزئينات اينچنين در صفحه اول يا ساير صفحات مقاله اکيدا ممنوع است.

6- خط اول هر پاراگراف بايد 0.5 سانتي متر از ابتداي خط فاصله داشته باشد.

7- متن مقاله به جز عنوان و نام نويسنده بايد به صورت Justified و Right-to-Left مرتبط شده باشد.

8- شماره صفحات در قسمت وسط پائين صفحه درج شود.

منابع

فارسي

1- آذر، عادل(1383). آمار و کاربرد آن در مديريت، انتشارات سمت، تهران، چاپ سوم                                            
2- بازرگان، ع (1376). روش­هاي تحقيق در علوم رفتاري، انتشارت آگاه، تهران
3- حافظ­نيا، م، ر(1382). مقدمه­اي بر روش تحقيق در علوم انساني، انتشارات سمت، تهران، چاپ هشتم
4- خاکي، غ، ر(1378). روش تحقيق با رويکردي به پايان نامه نويسي، کانون فرهنگي انتشارات داريت، تهران، چاپ دوم
5- دواس،دي،اي.(1383). پيمايش در تحقيقات اجتماعي، (نائيني.ه، مترجم) تهران: نشر ني (تاريخ انتشار به زبان اصلي:1991)
6- ساروخاني، ب (1382). روشهاي تحقيق در علوم اجتماعي، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات اقتصادي، تهران، چاپ هشتم
7- سرمد، زهره و ديگران(1378). روش هاي تحقيق در علوم رفتاري، انتشارات آگاه، تهران، چاپ دوم

لاتين

1- Elliott, A.C., & Woodward, W.A. (2006) Statistical Analysis Quick Reference Guidebook, Sage.
2- Keppel, G. & Wickens, T.D. (2004). Design and Analysis: A Researcher’s Handbook (4th Ed.), Pearson Prentice Hall.
3- Moher D, Dulberg CS, Wells GA. Statistical power, sample size, and their reporting in randomized controlled trials. JAMA. 1994;272:122-124.
4- Moore, D. and McCabe, G. (2006). Introduction to the Practice of Statistics, Fourth Edition, New York: WH Freeman & Co.
5- Sin, leo.y.m et al.(2005), Conceptualization and scale development, European Journal of Marketing,39(September), 1264 – 1290.
6- Churchill, G.A. Jr (1979), “A paradigm for developing better measures of marketing constructs”, Journal of Marketing Research, Vol. 16 No. 1, pp. 64-73

منبع: پايگاه پارس مدير

نکاتی درباره پیشگفتار نویسی

پیشگفتار
1.     در پیش‌گفتار، نباید وارد مباحث علمی کتاب شد؛ بر خلاف مقدمه که در حکم «فصل صفر» کتاب است و بخشی از مباحث کتاب، و توضیح درباره فصل‌ها و بخش‌های اثر و ارتباط آنها را با یک‌دیگر پوشش می‌دهد.
2.     از دیگر تفاوت‌های این دو، این است که پیش‌گفتار، پیش از فهرست مطالب قرار می‌گیرد و مقدمه، پس از آن.
3.     مقدمه و پیش‌گفتار، مانند فقیر و مسکین‌اند؛ یعنی اذ اجتمعا افترقا و اذ افترقا اجتمعا. بنابراین اگر با هم بیایند، هر یک معنا و کارکرد مخصوص به خود را دارد، اما اگر تنها یکی از آن دو در ابتدای کتاب بیاید، باید کار هر دو را برعهده گیرد.
4.     عنوان‌هایی مانند «سپاس‌‌گزاری»، «سخن ناشر» و «سخن نویسنده» حکم پیش‌گفتار را دارند.
5.     پیشگفتار با مطالب کتاب ارتباط مستقیم ندارد، در حالیکه مقدمه با مطالب کتاب ارتباط داشته و گاهی بدون خواندن مقدمه نمی توان به مطالب کتاب پی برد.
6.     پیشگفتار بر محور مسائل جنبی است مثل نحوه شرایط تهیه اثر یا تجدید چاپ آن، تشکر از دست اندرکاران نشر و چاپ یا به منظور تجدید نظر قراردادن اثر. در حالی که مقدمه معمولاً طرح اولیه کتاب را به طور خلاصه بیان می کند و مؤلف هدف نگارش کتاب را به خواننده عرضه می دارد. در واقع، در مقدمه مطالبی معرفی می شود که در کتاب به تفصیل می آید.

http://m-noormohammadi.blog.ir

نکاتی درباره چکیده نویسی

مقاله ای با عنوان «چکیده چیست و چگونه چکیده نویسی کنیم ؟»

چکیده

چکیده ی یک مقاله ،فشرده ی یک مقاله است که آن را با حداقل کلمات ممکن معرفی می کند .چکیده ها عمدتاً بردو نوعند :تمام نما و راهنما :نوع معمول در مجلات ،چکیده ی تمام نماست که کامل تر و دقیق تر است .چکیده با دیگر انواع نوشتار تفاوت دارد و نوشتن یک چکیده ی خوب مستلزم آموزش و تمرین است .

مقاله ی حاضر سعی دارد با نگاهی به تاریخچه چکیده نویسی و تعاریف و انوع چکیده ،خواننده را به اهمیت چکیده و چکیده نویسی واقف سازد و فرآیندی عملی را برای نوشتن یک چکیده ی مؤثر معرفی کند

برای نویسنده ای که مقاله ای را می نگارد ،نوشتن چکیده ای برای آن مقاله ،به نظر کاری ساده و پیش پا افتاده می نماید .متأسفانه برخی نویسندگان مقالات ،توجه لازم را به اهمیت چکیده نداشته ،برای نوشتن آن وقت لازم را مصروف نمی دارند و هنگام ارائه مقاله به مجله ،صرفاً برای رفع تکلیف ،چند جمله ای را بدون صرف وقت لازم به روی کاغذ می آورند ؛در حالی که ،چکیده یک مقاله ،معرف مقاله و نویسنده ی مقاله است .در دنیای امروز که با انفجار اطلاعات مواجه ایم ،خواننده ،محقق ناچار به گزیده خوانی است و در این راه قطعاً ابتدا چکیده را می خواند و سپس تصمیم می گیرد اصل مقاله را بخواند یا نخواند ؛لذا لازم است نویسنده توجه کافی به نوشتن چکیده مبذول دارد و در صورت نیاز،برای این کار آموزش ببیند و به تمرین بپردازد زیرا که چکیده نویسی با نگارش معمولی فرق دارد و مستلزم آموزش و یادگیری است (مهدوی ۱۳۶۷).مقاله ی حاضر سعی دارد با نگاهی کلی به چکیده نویسی ،ویژگی های یک چکیده ی خوب را بر شمرد و رهنمودهایی عملی برای نوشتن یک چکیده خوب را در اختیار خواننده بگذارد .

تاریخچه ی چکیده نویسی

چکیده نویسی تاریخی دیرینه دارد .در بین النهرین استادی به خط میخی متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد کشف شده که مطالبی شبیه چکیده همراه آنها بوده است (ویتی ۱۹۷۳).برای دستیابی به مدارک متعدد موجود در کتابخانه ی بزرگ اسکندر ،افرادی همیشه به کار چکیده نویسی مشغول بودند .سلاطین و دولتمردان نیز از دیر باز از چکیده هایی که منشیان آنها از گزارش های مفصل ارسالی تهیه می کردند ،بهره می بردند (مهدوی ۱۳۶۷).

اولین نشریه ادواری چکیده در سال ۱۶۶۵میلادی در پاریس با عنوان Le journal des Scavans به چاپ رسید .مجلات چکیده در اوایل قرن هجدهم در آلمان و در اواسط همین قرن در انگلستان نیز به تدریج ظاهرگشتند .در قرن بیستم ،با افزایش سریع تعداد مقالات و تخصصی شدن مطالب و نیزالکترونیکی شدن ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات ،چکیده نویسی بسیار گسترده شد .

چکیده نویسی در ایران به شیوه ی نسبتاً نظام یافته ی آن ،برای نخستین بار در مرکز اسناد و مدارک علمی ،مؤسسه تحقیقات و برنامه ریزی آموزشی انجام شد .نخستین مجله ی چکیده در ایران ،در زمستان ۱۳۴۸در زمینه علوم و علوم اجتماعی توسط همین مرکز منتشر شد .چاپ این نشریه تا سال ۱۳۵۰به طور پیوسته و بعد از آن تا سال ۱۳۵۸به صورت پراکنده ادامه یافت و سپس متوقف شد .

گر چه در سالهای اخیر نشریه ای ادواری که مختص انتشار چکیده باشد وجود نداشته ،اما همراهی هر مقاله با چکیده آن در مجلات امری عادی گشته است و عموم مجلات تخصصی علاوه بر ارائه چکیده ی هر مقاله درابتدای آن ،ترجمه ی چکیده ها را به زبان انگلیسی یا زبانی دیگر -بر اساس زبان مخاطب دوم -به خواننده ارائه می دهند :نکته قابل توجه این است که اغلب مجلات ،یکی ازشروط پذیرش مقاله را ارائه چکیده و ترجمه ی آن می دانند .بر این اساس ،آشنایی با مهارت چکیده نویسی برای محقق ،نویسنده امروز امری اجتناب ناپذیر است .

تفاوت چکیده و خلاصه

گر چه ممکن است و خلاصه را به طور کلی در فارسی یکی بدانیم ،اما برای بیان آنچه رد انگلیسی abstractخوانده می شود ،کلمه ی چکیده ازهرکلمه ی دیگری که در این زمینه تصور شود بهتر است و البته امروزه در مجلات تخصصی ،چکیده معادل abstractشمرده شده ،از خلاصه متمایز می گردد .

مساوات(۱۳۶۴)در مقاله خود با عنوان “نکاتی چند درباره چکیده و چکیده نویسی” به تفصیل در این مورد سخن گفته است .در اینجا به برخی از نکات آن اشاره می کنیم :

*خلاصه گاه به معنای مبانی است .خلاصه ی یک موضوع ،یعنی بیان کلیات آن موضوع و حذف جزئیات آن ؛در حالی که گاه چکیده ،ذکر جزئیات یک مدرک علمی اهمیتی خاص دارد .

*درخلاصه ،گاه از مهمترین مباحث صرف نظر می کنند ،اما در چکیده ملزم هستیم که حتماً مهمترین مباحث را منعکس کنیم .

*خلاصه کردن یعنی مطلب با مدرکی را برای گروههایی که از لحاظ سنی ،ذهنی ،علمی و یا فرهنگی در شرایط معینی هستند قابل استفاده کنیم .ولی چکیده برای سهولت در انتخاب و جستجوی مطالب است .

*خلاصه ،از یک کتاب ،گزارش ،یکی از دانشها با بخش معینی از معارف بشری صورت می گیرد در حالی که چکیده به طور عمده ازمقالات صورت می گیرد.

تعریف چکیده

تعاریف متعددی از چکیده ارائه شده است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم :

*چکیده خلاصه ای است از قسمتهای مهم یک مقاله که به طور مختصر و روشن عرضه شود …(مؤسسه تحقیقات و برنامه ریزی علمی و آموزشی ۱۳۴۸).

*چکیده ی یک نوشتار ،خلاصه ای است که از آن نوشته تهیه می شود و شامل فشرده تمام مطالب مهم آن یا فشرده قسمتهایی ویژه ای یا فهرستی از محتوای آن نوشته و گاهی شامل فهرست اصطلاحات و واژه های کلیدی آن است (موحد ۱۳۵۱)

*چکیده خلاصه کوتاهی است از یک کتاب ،جزوه یا مقاله که نکات اصلی آن را ذکر کرده باشد (اعتمادی ۱۳۵۲)

*چکیده عبارت است از شناخت محتوایی یک مقاله یا یک مطلب و معرفی این محتوا با حداقل کلمات و عبارات ممکن (مساوات ۱۳۵۶).

*چکیده ی یک مدرک ،عبارت است از انتخاب اطلاعات تازه و مفید در آن وبیان این اطلاعات به نحوی که از هر جهت ،تا حد امکان از حشو خالی باشد (مساوات۱۳۶۴)

*چکیده شکل فشرده متنی بلند است که نکات اصلی متن را برجسته می سازد و محتوا را بسیار خلاصه توصیف می کند (کیلبورن ۱۹۹۸).

*چکیده بیان مختصر ولی دقیق محتوای یک سند است (لنکستر ۱۹۹۱).

*چکیده نوعی خاصی از خلاصه سازی است که همراه انواع مختلف مقالات علمی می آید (کلارک ۲۰۰۱)

اهداف چکیده نویسی

انگیزه اصلی تهیه چکیده چیست ؟هدف چکیده کمک به خواننده در ارزیابی مدرک و ارتباط بالقوه آن با موضوع یا موضوعات مورد نظر او می باشد .این مدرک ممکن است یک گزارش ،مجله ،مقاله ،رساله ،یا کتاب باشد .

مهدوی (۱۳۶۷)اداهف مختلفی را برای چکیده نویسی بر می شمارد :

*افزایش خدمات آگاهی رسانی جاری :افراد تحصیل کرده و دانش پژوه همیشه سعی می کنند اطلاعات خود را به روز نگه دارند و با توجه به تعداد زیاد مقالات منتشر شده ،مطالعه همه مقالات میسر و ممکن نیست .چکیده ها در این خصوص نقش مهمی را ایفا می کنند .

*صرفه جویی در وقت :حجم کم و ساختار منسجم چکیده خواننده را قادر می سازد مطلب را در وقت کمتر و با سرعت جذب بیشتری مطالعه کند .

*غلبه بر مانع زبان :مقالات علمی به زبانهای متعددی منتشر می شوند در حالی که یک محقق ممکن است به یک دو زبان مسلط باشد .چکیده های مطبوعات معمولاً به یک زبان بین المللی (معمولاً انگلیسی )ترجمه می شوند و در کنار چکیده زبان اصلی و یا در پایان مقالات ارائه می گردند .

*سهولت جستجو و انتخاب :

راحت ترین راه انتخاب یک مقاله ،موضوع آن است ولی چون موضوع معمولاً به صورت یک عبارت کوتاه نوشته می شود ممکن است مبهم باشد .چکیده در عین کوتاهی ،اطلاعات دقیقی را در بر دارد که در انتخاب مؤثراست .

انواع چکیده ها

چکیده را به انواع مختلفی چون تمام نما،راهنما،آمیخته ،انتقادی ،تلگرافی،سوگرفته ،مؤلف ،آماری و غیره طبقه بندی کرده اند که در اینجا به رایج ترین انواع چکیده ،یعنی چکیده های تمام نما و راهنما خواهیم پرداخت .برای درک بهتر این دو نوع چکیده ،می توانید به نمونه ارائه شده در انتهای مقاله نیز مراجعه کنید.

الف :چکیده تمام نما (informative)

چکیده ی تمام نما یا جامع به طور کلی بهترین ،کامل ترین و رایج ترین نوع چکیده و از نظر تهیه مشکل ترین آنهاست که سعی دارد تا حد امکان کمیت و کیفیت اطلاعات موجود در متن اصلی را ارائه نماید :یک چکیده ی تمام نما فشرده ای از مباحث اساسی و نتایج بدست آمده را ارائه می دهد .استفاده از این نوع چکیده برای تهیه چکیده از مقالات دقیق ،تحقیقی و تخصصی که بر موضوعی واحد متمرکزند توصیه می شود .این نوع چکیده معمولاً طولانی تر از انواع دیگر چکیده هاست ولی طول آن از ۱۰% طول کل متن اصلی تجاوز نمی کند .

ب-چکیده راهنما (indicative)

چکیده راهنما بیشتر برای معرفی موضوع متن اصلی به کار می رود ،صرفاً بر محتوای متن اصلی دلالت دارد و شامل مطالبی کلی درباره متن اصلی است .این نوع چکیده هدف و روش را معرفی کرده ،ولی معمولاًنتایج را در خود ندارد .برای تهیه چکیده از مقالاتی که موضوعات مختلفی را دربردارند نیز از این چکیده استفاده می شود .

معمولاً چکیده راهنما سطحی تر از چکیده تمام نما است و تهیه آن سریعتر وراحت تر است .این نوع چکیده را توصیفی (descriptive)نیز خوانده اند .طول این چکیده معمولاً از طول چکیده تمام نما کمتر است (حدود ۷۵تا۱۰۰کلمه ).

طول چکیده

گر چه نکته مشترک تمامی تعاریفی که از چکیده ارائه شده است تأکید بر اختصار و کوتاهی آن است ،اما در مورد طول یا حجم چکیده نظرات مختلفی وجود دارد .برخی معتقدند نباید از ۱۰۰۰واژه تجاوز و برخی دیگر حد نهایی طول چکیده را ۲۵۰واژه دانسته اند .

برخی صاحب نظران ،طول چکیده را متناسب با طول متن اصلی می دانند و اصرار بیش از حد برهرچه کوتاه تر کردن چکیده را روا نمی دانند و معتقدند این امر موجب می شود چکیده نویس به تعمیم و “کلی گویی “بپردازد (مساوات ۱۳۶۴).البته ،در این صورت نیز ،به لحاظ تأکید بر اختصار ،تأکید می شود که طول چکیده نباید نهایتاً از یک دهم طول نوشته تجاوز کند .

رویکرد دیگری که به طول چکیده وجود دارد ارتباط بین طول چکیده و نوع چکیده است .مهدوی (۱۳۶۷)طول متوسط چکیده تمام نما را ۱۵۰تا ۲۵۰کلمه و طول متوسط راهنما را ۷۵تا۱۵۰کلمه می داند .کیلبورن (۱۹۹۸)طول چکیده توصیفی یا راهنما را حداکثر ۱۰۰و چکیده تمام نما را ده در صد طول مقاله یا کمتر از آن برمی شمارد .لنکستر (۱۹۹۱)،علاوه بر طول متن اصلی و نوع چکیده،به عوامل دیگری نیزچون پیچیدگی موضوع ،تنوع موضوع ،دسترس پذیری ،هزینه و هدف اشاره می کند .

ویژگی های یک چکیده خوب

یک چکیده ،فهرستی از موضوعات مطرح شده در متن مقاله نیست ؛مقدمه هم نیست .چکیده انتخاب جملاتی از متن اصلی و کنار هم چیدن آنها هم نیست .چکیده باید ویژگیهایی داشته باشد که به برخی از آنها اشاره می کنیم :

*یک چکیده خوب باید مختصر ،دقیق و واضح باشد (مهدوی ۱۳۶۷)

*چکیده معمولاً از یک یا دو پاراگراف مستقل و منسجم تشکیل می شود (کیلبورن ۱۹۹۸،کلارک ۲۰۰۱)

*جمله های یک چکیده باید خبری باشند (موحد و میرزاده ۱۳۵۳)

*جمله ها باید ساده باشند .در نوشتن چکیده ،مطلب مورد نظر را باید آسان و رسا بیان و ازبه کار بردن کلمات پر طمطراق خودداری کرد .بعلاوه ،باید از پرنویسی و استفاده از صفتهای غیر لازم ،کلمات مترادف و تکراری احتراز کرد (موحد و میرزاده ۱۳۵۳،کیلبورن ۱۹۹۸)

*جمله های یک چکیده باید تا آنجا که ممکن است کوتاه باشند .جملات بلند ایجاد ابهام می کنند و وضوح چکیده را خدشه دار می سازند

*چکیده باید شامل کلید واژه ها و اصطلاحات فنی و علمی متن اصلی باشد .این کار،درک محتوای چکیده را برای متخصصان و تهیه فهرست موضوعی را برای مجلات چکیده تسهیل می کند و از آنجایی که امروزه ،خیره سازی و بازیابی اطلاعات به صورت الکترونیکی است ،استفاده از کلید واژه ها به جستجوگر کمک می کند سریعتر به موضوع مورد نظر خود برسد (موحد و میرزاده ۱۳۵۳،کیلبورن۱۹۹۸،شامپاین ۲۰۰۵)

*یک چکیده ابداً اطلاعات جدیدی ارائه نمی دهد بلکه صرفاً خلاصه مقاله است (کیلبورن ۱۹۹۸،پراکتر ۲۰۰۶)

ساختار یا محتوای یک چکیده

ساختار یک چکیده و یا به بیانی دیگر بخشهای مختلف یک چکیده تا حد زیادی به نوع متن اصلی وابسته است .بخشهای اصلی یک چکیده عبارتند از :

*معرفی موضوع یا ارائه پیش زمینه در یک یا دو جمله

*ارائه هدف دریک یا دو جمله

*طرح یافته های اصلی در یک دو جمله

*ارائه مهمترین نتیجه در یک جمله (شامپاین ۲۰۰۵،هیوز ۲۰۰۵)

پراکتور (۲۰۰۵)اظهار می دارد خواننده یک چکیده تمام نما باید بعد از خواندن چکیده بتواند به آسانی به سؤالات زیر پاسخ دهد :

*چرا این تحقیق را انجام داده اید ؟

*چه کارکرده اید ؟

*به چه یافته هایی رسیده اید ؟

*کاربرد این یافته ها چیست ؟

فرایند تهیه یک چکیده

اغلب مجلات در ابتدای مجله در بخش پذیرش مقالات به معیارهای مورد نظر خود از یک چکیده نیز اشاره می کنند .بهتر است قبل از آغاز چکیده نویسی این معیارها مطالعه شده ،مورد توجه قرار گیرد .

۱٫متن مقاله را با قصد چکیده نویسی دوباره بخوانید و

*به دنبال رئوس اطلاعات ارائه شده در مقاله باشید و آنها رابه شکلی برجسته کنید (مثلاً با ماژیک فسفری آنها را مشخص کنید یا شروع وپایان آن را پرانتز بگذارید ).

*اگرخودتان نویسنده مقاله نیستید ،برای شروع ،به سراغ مقدمه و نتیجه بروید چون این دو قسمت بر نکات اصلی تأکید دارند.

*حتی الامکان این اطلاعات را به شکل یک سیاهه ی منظم بنویسید .برای این کار می توانید ازعنوان ها و زیرعنوان ها نیز استفاده کنید.

*فهرستی ازکلید واژه های متن اصلی تهیه کنید.

۲٫بدون نگاه کردن به متن اصلی ،اطلاعات بدست آمده از متن را به صورت یک پاراگراف منسجم پیش نویس کنید و در انجام این کار :

*صرفاً جملات کلیدی متن مقاله را رو نویسی نکنید.

*متکی به شیوه جمله بندی و واژگان متن اصلی نباشید ،اطلاعات را بابیانی جدید و با استفاده از جملات جدیدی بنویسید.

*تربیت ارائه اطلاعات رادر متن اصلی دنبال کنید و سعی کنید حتی الامکان تمامی کلید واژه ها را در چکیده بگنجانید .

۳-پیش نویس خود را بازبینی کنید ،بازبینی کنید ،و بازهم بازبینی کنید و

*اشکالات موجود در نظم (organization)چکیده را تصحیح کنید .

*از صحت ربط دهنده های دستوری اطمینان حاصل کنید .

*اطلاعات زائد را حذف کنید .

*اطلاعات مهم جا افتاده را اضافه کنید .

واژه های زائد و ترکیبات طولانی را حذف کنید .سعی کنید در بیان منظور خود ،از حداقل واژه های ممکن استفاده کنید .

*اشکالات دستوری ،املایی و سجاوندی را تصحیح کنید.

۴-متن نهایی چکیده را دوباره بخوانید و حتی الامکان از دوستی کارشناس بخواهید آن را بخواند و چنانچه نواقصی را مشاهده می کند ،صادقانه آنها را به شما یادآور شود.

نتیجه گیری

چکیده نویسی به دلیل ویژگیهای آن از اهمیت بسیاری برخورداراست و نویسندگان مقالات لازم است علاوه بر توجه به ضرورت و اهمیت آن ،با چکیده نویسی آشنا بوده ،در صورت نیاز به آموزش و تمرین بپردازند ونوشتن یک چکیده خوب و مؤثر،کاری دشوار ولی ممکن است .

برای نمونه یک مقاله همراه با چکیده تمام نما و راهنمای آن ارائه می گردد (نقل از نشریه فنی مرکز اسناد علمی ،دوره سوم ،شماره یک و دو ۱۳۵۳،ص۳۶-۲۹)

منبع: نشریه پایگاه نور ،شماره ۱۲